بسم الله الرحمن الرحيم
سيره اقتصادي امام علي (ع) - قسمت سوم
با سلام به دوستان گرامي؛
تاكنون 2 قسمت از مبحث سيره اقتصادي امام علي(عليه السلام) در كار و توليد را به حضورتان ارائه داده ام كه ميتوانيد قسمت اول از اين مبحث را در اينجا و قسمت دوم آنرا در اينجا مطالعه فرمائيد.
اكنون به بخش سوم از اين نوشتار ميپردازيم:
5. كار آفريني و ايجاد فرصت هاي شغلي
كارنامه پر افتخار زندگي اميرمؤمنان(ع) نشان ميدهد كه آن حضرت در زندگي پر بركت خويش، با وجود تمامي مشاغل و مسئوليتهاي بزرگ اجتماعي كه بر عهده داشت، با دست پرتوان خود، صدها فرصت اشتغال به وجود آورد و خانوادههاي فراواني را از نعمت كار مناسب و زندگي آبرومندانه برخوردار كرد.
او چنانكه امام صادق(ع) ميفرمايند: «با دست خويش بيل ميزد و زمين را آباد ميكرد»(111) و هر زمين كه آباد مينمود عدهاي را به كار ميگرفت و آنگاه زمين ديگر و... و ثمره اين تلاشها در اواخر عمر حضرت، چنانكه از وصيت نامه ايشان برميآيد، اشتغال دهها و بلكه صدها نفر در آن مزارع و كشتزارها بود. و اين همه، تصوير يك كارآفرين بزرگ را از امام(ع) به دست ميدهد.
6. تنظيم اوقات كار ـ فراغت
تنظيم اوقات كار ـ فراغت عمدتا متأثر از اهداف و انگيزههاي كار و توليد است. بديهي است در صورتي كه هدف، حداكثر كردن لذت و خوشي باشد، اين تقسيم به گونهاي انجام ميشود كه بيشترين لذت و خوشي براي بدن حاصل شود و لازمه اين كار، كاستن از ساعات كار به نفع ساعات فراغت و آسايش است. اما از آنجاييكه در چارچوب ارزش هاي رفتاري امام(ع)، هدف جلب خشنودي خدا است و خداوند كار را دوست و بيكاري و بطالت را مبغوض ميدارد، تقسيم ساعات روز به كار و فراغت به گونهاي است كه بيشترين ساعات ممكن به كار و كمترين ساعات ممكن به فراغت و آسايش تن اختصاص مييابد به بيان ديگر، امام(ع) ساعات روز را به گونهاي ميان اين دو تقسيم مينمايد كه بيشترين مقدار رضايت خداوند حاصل شود هر چند كه اين تقسيم همراه با تحمل مشقت جسمي بيشتري باشد.(112)
7. نظم و وجدان كاري
يكي از ويژگي ها و ارزش هاي رفتاري امام علي(ع)، برخورداري از نظم دقيق و وجدان كاري نيرومند است. جديت امام(ع) در كار به گونهاي است كه از لحظه لحظه اوقات خود بهره ميگيرد و هيچ فرصتي ـ و لو اندك ـ را براي ارائه يك كار مفيد از دست نميدهد. يكي از رفتارهاي شگفتانگيز امام در اين زمينه، كه نهايت وجدان كاري او را نشان ميدهد، رفتار او در جريان جنگ خيبر است. در مقطعي از اين جنگ امام(ع) به دليل بيماري شديد چشم قادر به حضور در ميدان نبرد نبود. ولي قدرت وجدان كاري در چنين حالتي هم اجازه بيكاري و آسايش به او نداد. وقتي كه اصحاب در جستجوي وي بر آمدند او را مشاهده نمودند كه در همان حالت چشم درد به آسياب رفته و مشغول آسياب كردن شده است.(113)
امام(ع) براي اينكه از وقت موجود بيشترين استفاده را برده و لحظهاي از آن را هدر ندهد، كارهاي خود را بر اساس يك برنامه دقيق تنظيم كرده و براي هر كدام از آنها وقت مشخصي قرار داده بود. امام باقر(ع) در بيان برنامه كاري حضرت ميفرمايند: «(برنامه كار) علي(ع) چنين بود كه؛ هنگامي كه نماز صبح را به جا ميآورد، پيوسته مشغول تعقيبات نماز بود تا اينكه خورشيد طلوع كند، زماني كه خورشيد طلوع ميكرد، فقيران و بينوايان و ساير مردم نزد او جمع ميشدند و به آنها فقه و قرآن ميآموخت و براي او وقت مشخصي بود كه از اين جلسه بر ميخاست ».(114)
به ادامه مطلب رجوع فرمائيد...
