امير كبير گفت: ايران نبايد بازار فروش كالاھاي خارجي باشد،‌ بلكه بايد اساس اقتصاد مملكت را بر تھيه اين كالاھا در داخل كشور مبتني نمود .

به گزارش پايگاه اطلاع رساني توليد ايراني، ميرزا تقي خان امير كبير صدر اعظم شھيد ايران در دوره قاجار، همانطور كه در ميان همه افراد جامعه ايراني با عنوان پدر مدرسه ايران شناخته شده است، در حوزه اقتصاد نيز بنيادهاي نظري و عملياتي نويني را وارد معادلات ذهني ايرانيان كرد.

پس پر بيراه نيست اگر امير كبير،‌ نخستين عصرآفرين اقتصادي ايران را در به واسطه از خودگذشتگي كه در راه آبادي ايران نشان داد و تلاش‌هاي صادقانه‌اي كه در حمايت از اقتصاد خود بسنده داخلي كرد، با عنوان « مرد ميهن» خطاب كنيم.

 مرد ميهن معتقد بود كه ايران نبايد بازار فروش كالاھاي خارجي باشد، بلكه بايد اساس اقتصادمملكت را بر تھيه اين كالاھا در داخل كشور مبتني نمود . اين كار احتياج به سرمايه و كارگر فني و مديريت اصولي داشت و اين ھر سه عامل در ايران آن روز تا حدي موجود بود.اما مانع اساسي چنين تحولي يعني جانشين ساختن تدريجي صنايع دستي متوسط با صنايع ماشيني، ضديت صريح استعمار خارجي بود كه اميركبير اين عامل عمده را نيز خلع سلاح كرد .

گشايش نخستين كارخانه‌هاي ايراني

ميرزا تقي خان به منظور بسط صنايع،‌ سرمايه كافي در اختيار اھل فن گذاشت و كارخانجات شكرريزي در ساري و ريسمان ريسي و چلواربافي در تھران و حرير بافي در كاشان و سماور سازي و كالسكه سازي در اصفھان و تھران تاسيس كرد .

وي با تشويق استادان در ايجاد مسنوجات و مصنوعات جديد و انجام اختراعات در اين زمينه ھا در اصفھان و كاشان اقدام به تاسيس كارخانه ھا ماھوت سازي و دادن دستورات لازم در اين خصوص به نماينده ايران در اتريش و صدور امريه اي مبني بر ايجاد نمايشگاھي از محصولات صنعتي ايران در تھران كرد كه ھمه اينھا علامت درك صحيح امير كبير از قوانين دروني اقتصاد سرمايه داري كه در جھت نابود ساختن صنايع يدي عمل ميكرد، است . او عده زيادي از خبرگان و استادكاران را براي آشنايي با فنون و صنايع جديد به مسكو و پطرزبورگ فرستاد. اينھا پس از بازگشت به ايران كاغذ گرخانه اصفھان.بلور سازي تھران و كارگاه ھاي چدن ريزي و نساجي را در ساري بوجود آوردند .

توسعه صنايع دستي

از سوي ديگر در پرتو حمايت و ھدايت امير رشته ھايي از صنايع دستي كه قابليت توسعه را داشتند چه از نظر كميت و چه از نظر كيفيت و مرغوبيت در راه تحولات اساسي افتادند.چنانكه شال ھاي كرماني معروف به شال اميري به چنان نفاستي از بافت و از لحاظ جنس رسيد كه از شال ھاي كشميري پيش افتاد و شال جوغان پشمين مازندران كه به دستور امير بجاي ماھوت خارجي به لباس سربازان اختصاص يافت توليد وسيع و با ارزشي پيدا نمود .

توليد ايراني: «بعد از يك سال از اجراى اين قانون كليه ملبوس اوقات كار مستخدمين در ادارات كشورى اعم از لباس كه از طرف دولت به مستخدمين داده مى‏شود و يا خود آنها تهيه مى‏كنند بايد از منسوجات و مصنوعات ايران باشد.»، اين پيشنهاد مدرس‏ به تصويب رسيد.

به گزارش پايگاه اطلاع رساني توليد ايراني،‌ شهيد سيد حسن مدرس در مجلس شوراي ملي دوره مشروطه در سال ۱۳۰۱ هجري شمسي طرحهايي براي حمايت از توليد ملي ارائه نموده است كه در ذيل نمونه اي از طرح هاي ايشان به نقل از كتاب روزشمار تاريخ معاصر ايران نوشته حسن فراهاني ارائه مي شود:

 پيش از ظهر امروز پنج‏شنبه ۱ شهريور ۱۳۰۱ مجلس شوراى ملى به رياست مؤتمن الملك تشكيل شد. شور درباره مواد ديگرى از قانون استخدام ادامه يافت. در اين جلسه سيد حسن مدرس‏ ماده الحاقيه‏اى براى قانون استخدام پيشنهاد كرد كه بدين شرح بود:«كليه دولت بايد لباس آنها از پارچه‏هاى ايرانى باشد. از متخلفين از اين ماده صدى بيست حقوق كسر خواهد شد، مادام [كه‏] متلبس به آن لباس مى‏باشد.»

 در اين جلسه سليمان ميرزا هم در اعتراض به وزير ماليه گفت در اين كشور چه معنايى دارد كه قبض حواله صندوق به زبان فرانسوى نوشته شود. وزير ماليه در پاسخ اظهار داشت كه مباشر اين صندوق موردنظر اهل فرانسه است، اما قول داد كه اين حواله‏ها از اين به بعد به دو زبان فرانسه و فارسى نگاشته شود.

 پيش از غروب امروز چهارشنبه ۲۳ آبان ۱۳۰۱ مجلس شوراى ملى به رياست مؤتمن الملك تشكيل جلسه داد. ابتدا موادى از قانون استخدام مطرح شد و سيد حسن مدرس‏ درباره ماده بيست و چهارم اين قانون پيرو پيشنهاد قبلى، بار ديگر خواستار استفاده مستخدمين دولتى از البسه وطنى شد. مدرس‏ گفت كه ما نمى‏توانيم نسبت به همه مردم چنين تقاضايى بكنيم، البته نصيحت مى‏شود كرد اما در مورد مستخدمين اين شرط را مي‏توان گذاشت. پيشنهاد مدرس‏ اين بود: «بعد از يك سال از اجراى اين قانون كليه ملبوس اوقات كار مستخدمين در ادارات كشورى اعم از لباس كه از طرف دولت به مستخدمين داده مى‏شود و يا خود آنها تهيه مى‏كنند بايد از منسوجات و مصنوعات ايران باشد.» اين پيشنهاد مدرس‏ به تصويب رسيد.