مقام معظم رهبري: بازرگانى كشور مى‌تواند در خدمت ترويج توليدات داخلى قرار گيرد.

ما بحمد اللّه در بخشهاى مختلف اقتصادى و در اصناف مختلف، انسانهاى مؤمن، خدوم، علاقه‌مند و دلسوز زياد داريم؛ چرا بايد به اين انگيزه‌هاى پاك و مطهّر بدبين بود؟ همين اصناف و بازار كسانى بودند كه در دوران اختناق به اين نهضت كمك كردند. امام فرمود، اصناف بازوى قدرت‌مندِ نهضتند. همين‌طور هم بود؛ اين‌ها تلاش و مجاهدت كردند. تاجر و كاسب بازارى سرمايه‌ى خودش را در معرض تطاول مأموران بى‌انصاف رژيم سفّاك گذشته قرار داد، براى اينكه به مرجع تقليد و به دين خود و نهضت اسلامى كمك كند. اين‌ها را نبايد فراموش كرد. در ماههاى قبل از پيروزى انقلاب، صنعتگران و كارگران كشور بزرگترين ضربه را بر پيكر رژيمِ پوسيده‌ى سفّاك پهلوى وارد كردند. اين‌ها را نبايد فراموش كرد. در دوران جنگ، كارگران و بسيارى از صنعتگران ما، با فداكارى توانستند حركت صنعتى را در كشور از توقّف و ركود و مرگ نجات دهند. مردم، مؤمن و متعهّدند. مسئولان بايد با همان روحيه‌ى تعهد، علاقه‌مندى به مصالح مردم، توجه به مصالح عاليه‌ى انقلاب و پاك‌دامنى و پاك‌دستى، اين حركت عظيم را ادامه دهند.

اهميت و نقش تاثيرگذار اقتصاد در جهان امروز سبب شده تا اين مولفه در حيطه علوم با اهميت زيادي در دنيا مطرح شود. علمي شدن فعاليت هاي اقتصادي نه تنها باعث افزايش بهره وري در امر توليد گرديده بلكه به عنوان رشته اي مستقل در مجامع علمي و دانشگاهي مورد توجه قرار گرفته است. اهتمام به تحقيق و مطالعات اقتصادي موجب شكوفايي شيوه هاي نوين توليد و صنايع گرديده است. لزوم بهره گيري از تجربيات كشورهاي پيشرفته به معناي تقليد يا صرف نظر از مدل ملي اقتصاد نيست. بلكه بهره گيري از دانشي است كه آنها در اين زمينه به دست آورده اند.
امر توليد ملي پيش نيازهاي فراواني براي تحقق دارد. اين نيازها شناخته نخواهد شد،مگراينكه مطالعات علمي و موردي درهريك صورت گيرد و راهكارهاي علمي نيز براي آنها استخراج گردد. لازم است تا تحقيقات توسعه اي با هدف بهبود تكنولوژي توليد و تغيير در خط توليد محصول مشخص انجام شود، وضروري است اين فعاليت ها توسط بنگاه هاي فعال در صنعت مربوطه حمايت گردد.
محل ورود دولت نيز در اين عرصه آن است كه با حفظ و تحكيم حمايت هاي خود، اعتمادسازي لازم در فضاي خلق ايده هاي جديد را براي محققين و مبدعين فراهم كند. فراموش نكنيم يكي از مولفه هاي اصلي رشد در امر اقتصاد، انباشت سرمايه هاي انساني است. انباشت سرمايه انساني به معناي افزايش آمار نيروي آموزش ديده به لحاظ تئوري و عملي مي باشد. مهمتر اينكه ارزش نيروي انساني زماني محقق مي شود كه چرخه اقتصاد زمينه هاي جذب آن را داشته باشد و دانش نيروي انساني مرتبط با فعاليت هاي توليدي صورت گيرد. در غير اين صورت آموزش نيروهاي انساني در مواردي كه زمينه فعاليت آنها در كشور وجود نداشته باشد، امري بيهوده و هزينه آور است.
نكته بعدي بحث رقابت هاي اقتصادي است. رقابت انحصاري و خصوصي مناسب ترين ساختاري است كه تعامل بين تحقيقات علمي در اقتصاد را توصيف مي كند. در اين فضا محقق در صورت ابداع ايده اي جديد مي تواند ابداع خود را به بازار توليد عرضه كند و در قبال آن سود خوبي به دست آورد. اين امر از يك سو بهره وري توليد را بالا مي برد و از سوي ديگر سطح علمي در اقتصاد كشور را افزايش مي دهد. در اين ميان اين وظيفه دولت است تا به عنوان حمايت كننده در دو زمينه فعاليت سازنده داشته باشد. اولاً دولت بايد با فراهم كردن فضاها و پارك هاي علمي آموزشي، بستر را براي پژوهشگران آماده سازد و از ايده ها و طرح هاي علمي حمايت نمايد. اين روند هرچند به نتيجه عملي ختم نشود، حداقل راه را براي رسيدن به هدف كوتاه تر خواهد كرد. لذا دولت بايد روند آموزش هاي علمي را تسهيل نمايد. نكته دوم در وظايف حمايتي دولت، بحث همراهي با واحدهاي خصوصي است. دولت بايد وظيفه اجراي ايده هاي علمي در امر توليد را به عهده بخش خصوصي بگذارد و خود به عنوان نظاره گر عمل كند. متاسفانه حمايت دولتي درامر اقتصاد در كشورما همگي به تصدي دولت رسيده و صنعت مورد نظر به سبب حمايت هاي كنترل شده به شكوفايي رسيده است.
نتيجه اينكه رشد و افزايش توليد ملي بايد با رويكردي علمي پرورش يابد. تزريق سرمايه بدون پشتوانه علمي به بخش صنعت تنها مايه درجا زدن و سكون خواهد شد. لذا بايد با بكارگيري روش هاي علمي، داشته هاي توليدي و صنعتي موجود را ارتقا دهيم و زمينه را براي بروز و شكوفايي روش هاي جديد و پيشرفته، با حمايت هاي هدفمند فراهم كنيم.

منبع: پايگاه ميگنا

از نگاه نخبگان توليد ملي به معني هدف گذاري نهايي در پژوهش است چرا كه توليد ملي مي تواند به يك معيار خاص در ارزيابي فعاليت هاي علمي بدل شود.
براي حركت به سوي توليد ملي بايد از مقاله محوري به سمت خدمت محوري حركت كرد كه در اين راه خدمت مي تواند كار و يا توليد محصول مبتني بر دانش و فناوري باشد. در واقع توليد ملي به معني توانايي تجاري سازي محصولات ناشي از مقالات است. همان طور كه ما موضوعي به عنوان «علم نافع» در روايات داريم بايد اين موضوع را هم مورد توجه قرار دهيم كه از مقالات، محصول بدست بياوريم. در حال حاضر در بسياري از كشورهاي پيشرفته مطالعاتي در اين زمينه انجام شده كه اين موضوع را دريافته اند كه تعداد مقالاتي كه در اين كشورها چاپ شده با هدف گذاري نهايي آنها كه ارائه يك خدمت و يا توليد يك محصول بوده، همخواني نداشته است، از همين رو بايد راهكارهايي در اين زمينه انديشيد.
مهمترين راهكار در اين بخش شفاف شدن اولويت ها در حوزه هاي علم و فناوري است. در واقع توليد ملي يا ارائه خدمت وقتي مي تواند در بازار رقابتي حضور پيدا كند كه اولويت هاي توليد بر اساس نيازها تعيين شده باشد.
در اين ميان يكي از اولويت هايي كه مي توان به خوبي از آن بهره برد، سرمايه گذاري در فناوري هاي جديد است كه مي توان با سرمايه كم، خروجي زيادي داشت.
اعطاي گرانت پژوهشي يا وام هاي كم بهره به تيم هاي متشكل از متخصصان مختلف كه بتوانند در مراكز رشد فعاليت كنند، تقويت مراكز رشد و پارك هاي علمي تحقيقاتي براي اينكه محققان بتوانند ايده هاي منتج از مقالات را به خدمت يا محصول تبديل كنند و اجرايي شدن و تقويت شركت هاي دانش بنيان بر اساس برنامه ريزي و حسابرسي تعهدي نيز از جمله اين راهكارها است.
در صورتي كه اين مراكز در دستگاه هاي مختلف ايجاد شود به خوبي مي تواند توليد محصول و خدمات را پيش ببرد. در حال حاضر شركت هاي بزرگ دنيا در حوزه فناوري بيشترين بهره از وجود اين واحدها مي برند چرا كه اين واحدها وظيفه شناسايي نيازها را برعهده دارند و به روز آن را پاسخ مي دهند. اين واحدها با دانشگاه ها و پژوهشگاه ها ارتباط دارند و محصولات مورد نياز را سفارش مي دهند و به اين ترتيب به چرخه ايده تا محصول كمك مي كنند.
تشكيل مجموعه هايي كه به صورت متمركز براي امور بازرگاني و بازاريابي محصولات دانش بنيان فعاليت كنند نيز مي تواند به توليد ملي كمك كند.
يكي از مقوله هاي مهم در توليد ملي، در كنار ابزارهاي فيزيكي، نيروي انساني است. نيروي انساني نيز به دو گروه توانمند و معمول تقسيم مي شوند. اين موضوع نقطه قوت كشور ما است كه نيروي انساني توانمندي داريم اما اين موضوع نياز به يك بازبيني مجدد دارد تا بتوانيم با آموزش اين نيرو آن را در جهت توليد ملي و ارائه خدمات به صورت تخصصي توانمند كنيم.
در واقع بايد بتوانيم نيروي انساني را بر اساس نياز كشور خودمان تربيت كنيم و در اين راه مي توان به صورت بالفعل از دانشمندان ايراني كه در خارج از كشور حضور دارند و يا دانشمندان غير ايراني كه بتوانند به انتقال تكنولوژي به ايران كمك كنند، بهره بگيريم.

پي نوشت:
*. عضو شوراي عالي استعداد درخشان وزارت بهداشت.

منبع: سايت حوزه

مصرف و مصرف‌گرايي از منظر اسلام و جامعه‌شناسي اقتصادي

چكيده

مصرف و مصرف‌گرايي مسأله‌اي چند بعدي است كه از جهات گوناگون قابل بررسي است و در هر جامعه‌اي متأثر از عوامل متعدد از جمله فرهنگ عمومي، هنجارها و ارزش‌هاي حاكم است. مصرف‌گرايي، اصالت دادن به مصرف و هدف قرار دادن رفاه و دارايي‌هاي مادي است. اسلام با تأكيد بر لزوم حفظ مال، تأمين نيازهاي زندگي، سرمايه‌گذاري اقتصادي، تأمين رفاه زندگي براي خود و افراد تحت تكفل با معيار رعايت اعتدال و ميانه‌روي، مسلمانان را به مصرف دعوت كرده و از هرگونه اسراف، تبذير و ... در مصرف منع كرده است. مصرف‌گرايي آثار متعدد و گوناگون اقتصادي، سياسي، رواني و به ويژه جامعه‌شناختي را در جامعه بر جا مي‌گذارد. از آثار جامعه‌شناختي مصرف‌گرايي مي‌توان به تبديل ثروت به مصرف، به ارزش و غلبه آن بر ديگر ارزش‌ها، نمايش ثروت، شكاف طبقاتي و نابرابري اجتماعي، احساس محروميت و ... نام برد. مقاله حاضر به روش اسنادي، تحليل محتوا و توصيفي و رويكرد جامعه‌شناختي بعد از تبيين آثار مصرف‌گرايي در جامعه، مصرف‌گرايي را از ديد آموزه‌هاي اسلامي بررسي مي‌كند و به اين نتيجه مي‌رسد كه مصرف به خودي خود پديده‌اي مذموم نيست و اسلام نيز مسلمانان را براي تأمين نيازهاي زندگي تشويق مي‌كند اما مصرف‌گرايي و هدف قرار دادن مصرف آثار منفي داشته، هم‌سو با مفاهيمي چون اسراف، تبذير و اتراف بوده و از ديد اسلام مذموم شمرده شده است.

واژگان كليدي: اسلام، مصرف، مصرف‌گرايي، جامعه‌شناختي اقتصادي، اسراف، تبذير، اتراف و مصرف‌كننده.

جوانان،مهم ترين عامل براي تحقق توليد ملي(قسمت اول)

«توليد ملى، حمايت از كار و سرمايه‌ى ايرانى» يك شعار ساده نيست بلكه نقشه راهي است كه رهبر فرزانه انقلاب پيش روي يكايك ايرانيان به تصوير كشيده اند. در اين ميان اما برخي از اقشار جامعه همچون جوانان مخاطب اصلي اين پيام به شمار مي آيند چراكه هم نيروي مولد جامعه و ركن اساسي توليدند و هم گرايش آنها به برندها و مارك هاي خارجي در توليدات گوناگون مي تواند ماحصل دستان توانمند خودشان را با بي مهري مواجه سازد و چرخ هاي اقتصاد جامعه را از چرخش بازدارد. 
 
 امسال نيز همچون سال هاي گذشته حضرت آيت الله خامنه اي رهبر معظم انقلاب در لحظات نخست سال تحويل در پيام نوروزي شان امسال را سال «توليد ملى، حمايت از كار و سرمايه‌ى ايرانى» نامگذاري و با اين شعار جهت گيري فعاليتها و برنامه هاي كشور در سال جديد را معين فرمودند .براي تحقق اين شعار تمامي اقشار جامعه ،مردم و مسئولين هر كدام سهم و نقشي دارند اما طبق فرمايشات مقام معظم رهبري سهم مردم به عنوان مصرف كننده توليدات ملي مهم تر و تاثير گذار تر است و در بين آحاد مردم نيز شايد بتوان جوانان را مهم ترين ركن هم در توليد ملي و هم در استقبال و استفاده از كالاهاي داخلي دانست به شرط آنكه گرفتار «آفت اجتماعي» دلبستگي به توليدات بيگانه نشوند . 
 
 مارك خارجي ضامن فروش كالاي داخلي! 
 اگر براي خريد سري به فروشگاه ها بزنيد متوجه خواهيد شد كه با وجود كالاهاي باكيفيت داخلي تمام قفسه هاي فروشگاه ها با اجناس خارجي پر شده است .اجناس وطني هم هست اما فروشنده ها وقتي با مشتري جوان خود مواجه مي شوند يا جنس ايراني را نشان نمي دهند و يا با رفتار و حتي آهنگ صدايشان،آنچنان كالاي ساخت داخل را تحقير مي كنند كه مشتري جوانشان اگر هم جنس ايراني بخواهد خجالت ميكشد به زبان بياورد! جوان است ديگر و مي خواهد با مارك هم كه شده ديده شود و اصلا حواسش نيست ،كالاي ايراني را جوان ايراني ديگري كه دوست، همسايه و از همه مهمتر هموطن اوست توليد كرده و فروش نرفتن كالاي ايراني يعني بيكاري و چالش هاي اقتصادي – اجتماعي براي او و هم وطنانش. 
 
 از آن طرف نيز توليد كنندگان و فروشندگان داخلي گاهي ماركهاي خارجي خريد و فروش مي كنند تا به مدد مارك و برند بيگانه، كالاي ايراني خريدار ايراني پيدا كند و به نام جنس خارجي به فروش برسد! 
 
 جوانان نوك پيكان تبليغ كالاهاي خارجي 
 چرخش چرخ هاي اقتصادي و سلامت اجتماعي جوامع به اشتغال مولد باز مي گردد و نيروي انساني جوان و متخصص اصلي ترين سرمايه توليد است ؛سرمايه اي كه ما در اختيار داريم .اين را آمار بيش از ۲۳ درصدي مركز آمار ايران مي گويد و اين همه نيروي جوان يعني تضمين يكي از مهم ترين زير ساختهاي رشد اقتصادي و اجتماعي يعني توليد است. 
 
 از سوي ديگر، جوانان همانگونه كه بيشترين سهم را در توليد دارند ،اصلي ترين مصرف كنندگان جامعه هستند و به همين دليل است كه انواع و اقسام ابزار ارتباطاتي نظير اينترنت و ماهواره و پيامك هاي تبليغاتي در دنياي مصرف زده امروز، تمركز ويژه اي روي نسل جوان دارند و تمامي تبليغات و برنامه ريزي هايشان بر روي سوق دادن جوانان به سوي مصرف متمركز شده است .در اين ميان اما ما آنقدر در معرفي كالاهاي مرغوب توليد داخل و فرهنگ سازي براي شكست «اسطوره مرغوبيت كالاهاي خارجي» ضعيف عمل كرده ايم كه تب مارك گرايي و چشم دوختن به توليدات بيگانه در بين همه اقشار جامعه به ويژه جوانان ايراني بالا گرفته است.